O tym, że sauna i spędzanie w niej czasu sprzyjają naszemu zdrowiu wiemy już od dawna. Dlaczego tak się dzieje i jakie dokładnie korzyści zdrowotne mogą przynieść nam regularne wizyty w saunie? Czy w związku z tym, że sauna jest tak dobra dla naszego zdrowia, powinniśmy posiadać ją na terenie własnego ogrodu? Czy typ sauny decyduje o tym czy sauna jest zdrowa? Sprawdzamy!
Sauna fińska i sauna ogrodowa – czy to to samo?
Sam termin sauna wywodzi się z ojczyzny saunowania, Finlandii. Oryginalnie w języku finów oznacza po prostu łaźnię, jednak stosowane jest głównie w odniesieniu do zabiegu cieplnego, w którym ciało jest poddawane wpływowi wysokiej temperatury w mocno wilgotnym powietrzu. Warunki panujące w saunie to co najmniej 40 do 120 stopni Celsjusza temperatury oraz w bardzo zróżnicowany zakres wilgotności.
Sauna sucha
Istnieje przynajmniej kilka typów saun o których warto wspomnieć. Najbardziej powszechna i popularna na całym świecie jest sauna sucha, zwana potocznie sauną fińską. W świadomości większości ludzi sauna to właśnie sauna fińska. Jest to typowa sauna spełniająca wspomniane wyżej kryteria. W środku takiej sauny wykonanej z drewna, znajduje się piec będący źródłem ciepła, który wyłożony jest gorącymi kamieniami. Kamienie te polewa się wodą, w efekcie czego w saunie pojawia się para.
Sauna mokra, parowa, na podczerwień
Nieco innym typem sauny jest sauna mokra, w której temperatura waha się od 50 do 65 stopni celsjusza, podczas gdy wilgotność osiąga mniej więcej 20-40%. Wewnątrz takiej drewnianej sauny znajduje się parownik, który zwiększa wilgotność powietrza. Z kolei sauna parowa to typ łaźni rzymskiej, w której temperatura jest umiarkowana i wynosi od 45 do 55 stopni. Wilgotność powietrza oscyluje wokół 100%. Takie sauny wykonane są z ceramicznych płytek. Nowoczesne łaźnie rzymskie mogą być tworzone również z hartowanego szkła. Zamiast tradycyjnego pieca, w tego typu saunie montuje się parowniki. Ostatni typ sauny to sucha sauna na podczerwień, zwana również sauną infrared lub IR. W takiej saunie drewnianej za ogrzewanie odpowiadają promienniki podczerwieni i to właśnie promienie IR są odpowiedzialne za ciepło w saunie.
Sauna ogrodowa może być sauną fińską umiejscowioną w ogrodzie. To czy sauna ogrodowa jest fińska, rzymska czy jeszcze inna, zależy tylko od właściciela, który decyduje o tym jaką saunę kupi. Określenie ogrodowa jest tylko wskazaniem lokalizacji tej sauny. W domyśle jednak sauny ogrodowe to najczęściej klasyczne sauny fińskie, wykonane z wysokiej jakości drewna ogrzewane piecem z gorącymi kamieniami.
Czy sauna jest zdrowa?
Oczywiście, że tak. Jeśli nie ma przeciwwskazań do stosowania sesji w saunie i jest ona użytkowana zgodnie z jej przeznaczeniem, a my nie przesadzamy z przesiadywaniem w saunie, nasze ciało z pewnością nam za to podziękuje. Sauna fińska to szereg korzyści zdrowotnych, a spektrum pozytywnego działania jest tak szerokie, że w zasadzie każdy w jakiś sposób skorzysta. Jakie zatem korzyści możemy czerpać z sauny?
Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
Regularne korzystanie z sauny może prowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Wysoka temperatura w saunie powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co ułatwia przepływ krwi i redukuje opór naczyniowy. Dzięki temu ciśnienie krwi skutecznie obniża się.
Poprawa profilu lipidowego krwi
Regularne korzystanie z sauny może także przyczynić się do poprawy profilu lipidowego krwi. Badania wskazują na to, że regularne sesje w saunia skutecznie obniżają poziom cholesterolu we krwi. Dotyczy to zarówno cholesterolu całkowitego, lipoprotein niskiej gęstości, czyli cholesterolu LDL i triglicerydów. Jednocześnie dzięki takim kąpielom w saunie zwiększa się stężenie frakcji HDL, które są korzystne dla zdrowia.
Redukcja stanów zapalnych
Korzystanie z sauny może obniżać poziom C-reaktywnego białka (CRP), który jest markerem stanu zapalnego w organizmie. Mniejsza ilość CRP wskazuje na redukcję stanów zapalnych, co jest korzystne dla ogólnego zdrowia.
Skuteczne działanie antyoksydacyjne
Uważa się, że regularne sesje w saunie fińskiej przynoszą działanie antyoksydacyjne. Korzystanie z sauny może zmniejszać produkcję reaktywnych form tlenu, które prowadzą do stresu oksydacyjnego. Działanie antyoksydacyjne sauny pomaga w ochronie komórek przed uszkodzeniem.
Ogólna poprawa odporności
Nie jest żadną tajemnicą, że częste wizyty w saunie mogą poprawić funkcjonowanie układu odpornościowego. Ekspozycja na wysoką temperaturę stymuluje produkcję białych krwinek, które są kluczowe w zwalczaniu infekcji i chorób.
Poprawa pracy serca
Pobyt w saunie u większości ludzi skutkuje zwiększeniem częstości skurczów serca. Jest to efekt bliski temu, który zapewniają ćwiczenia cardio. Takie sesje w saunie prowadzą do znaczącej i odczuwalnej poprawy kondycji sercowo-naczyniowej. Efektem dodanym jest zwiększenie wytrzymałości organizmu.
Zmniejszenie sztywności tętnic i rozszerzanie naczyń krwionośnych
Najnowsze badania dowodzą, że korzystanie z sauny może także zmniejszać sztywność tętnic co jest bardzo ważne dla zdrowia serca. Bardziej elastyczne tętnice zdecydowanie lepiej reagują na zmiany ciśnienia krwi, jak również pomagają w utrzymaniu dobrej kondycji układu krwionośnego. Wysoka temperatura w saunie powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co ułatwia przepływ krwi i może prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi oraz poprawy ogólnego krążenia.
Jeszcze więcej azotu w organizmie
Dzięki sesjom w saunie zwiększona jest podaż i produkcja azotu w organizmie. Jest to pierwiastek odpowiedzialny między innymi za rozszerzanie naczyń krwionośnych. Więcej azotu w organizmie to skuteczniejsze obniżanie ciśnienia i poprawa krążenia. Jest to szczególnie ważne z punktu widzenia osób, które są w grupie ryzyka wystąpienia miażdżycy czy zakrzepów. Badania wykazują, że regularne korzystanie z sauny może obniżać ryzyko śmierci z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego oraz z innych przyczyn. Sauna może także zmniejszać ryzyko nagłej śmierci sercowej dzięki korzystnym efektom na serce i układ krążenia.
Sauna na choroby degeneracyjne
Regularne sesje w saunie mogą zmniejszać ryzyko rozwoju udaru mózgu, choroby Alzheimera i demencji starczej. Lepsze krążenie krwi i zdrowie naczyń krwionośnych mogą chronić mózg przed degeneracją i uszkodzeniami.
Kąpiele w saunie a poprawa kondycji płuc
Choć może być to zaskakujące, korzystanie z sauny może obniżać ryzyko wystąpienia chorób płuc, takich jak zapalenie płuc. Wysoka temperatura może pomóc w oczyszczaniu dróg oddechowych i poprawie ogólnego zdrowia płuc. Regularne korzystanie z sauny może zmniejszać ryzyko przeziębień. Poprawa funkcji układu odpornościowego i zdrowia dróg oddechowych pomaga w ochronie przed infekcjami wirusowymi.
Sauna na problemy z narządem ruchu
Sauna może poprawiać jakość życia i zredukować dolegliwości bólowe u pacjentów z bólem dolnego odcinka kręgosłupa. Ciepło pomaga w rozluźnieniu mięśni, redukcji bólu i poprawie mobilności. Sauna może poprawiać zakres ruchomości stawów. Ciepło pomaga w rozluźnieniu mięśni i stawów, co przyczynia się do większej elastyczności i lepszego funkcjonowania stawów.
Jaki wpływ na emocje ma regularne saunowanie?
Korzystanie z sauny pomaga w obniżeniu stresu i napięcia emocjonalnego. Wysoka temperatura i relaksacyjna atmosfera sauny pomagają w redukcji kortyzolu, hormonu stresu, co przyczynia się do lepszego samopoczucia psychicznego. Sauna może poprawiać jakość snu. Relaksacja i obniżenie stresu po sesji w saunie pomagają w lepszym zasypianiu i utrzymaniu głębokiego, regenerującego snu. Sauna może złagodzić objawy depresji. Regularne sesje w saunie poprawiają nastrój, redukują stres i napięcie, co przyczynia się do lepszego zdrowia psychicznego.
Czy sauna może szkodzić? Kiedy odpowiedź na pytanie czy sauna jest zdrowa będzie przecząca?
W zasadzie korzystanie z sauny uważane jest za w pełni bezpieczną czynność. Zaleca się ją nawet osobom z problemami krążeniowymi, oczywiście pod warunkiem, że w czasie kąpieli w saunie nie spożywa się alkoholu i nie jest się pod wpływem alkoholu. W ojczyźnie saunowania prowadzone są statystyki, które mówią o tym, że 25% wszystkich oparzeń w saunie to efekt nietrzeźwości osób z niej korzystających.
Okazuje się jednak, że sauna u niektórych osób może doprowadzić do pewnych nieprzyjemnych konsekwencji. Mowa o osobach z niedociśnieniem ortostatycznym, co może prowadzić do omdleń i upadków.
Kiedy unikać korzystania z sauny?
Oczywiście jak wszystko na tym świecie, również sauna i korzystanie z niej nie jest dla wszystkich. Wąskie grono osób, które nie powinny korzystać z wizyt w saunie determinowane jest niemal wyłącznie jednostkami chorobowymi. Z sauny nie poleca się korzystać osobom, które aktualnie przechodzą silne i ostre stany chorobowe o charakterze zapalnym. Wysoka temperatura przy grypie czy infekcji z towarzyszącą jej gorączką nie jest dobrą opcją. Podobnie osoby z arytmią i ostrą niewydolnością nie powinny korzystać z tradycyjnej sauny. Ograniczenie wizyt w saunie zaleca się również kobietom w pierwszym trymestrze ciąży. Później można z niej korzystać zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.
Korzystanie z sauny nie jest dobrą opcją krótko po zabiegach chirurgicznych oraz w sytuacji odwodnienia. W każdej sytuacji, która wzbudza nasze wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który rozwieje nasze wątpliwości i odpowie czy możemy skorzystać z kąpieli w relaksującej saunie.
Czy sauna jest zdrowa zawsze i wszędzie? Jak korzystać z sauny, by pozostawać w zdrowiu?
Saunowanie z umiarem z pewnością przysporzy nam wiele korzyści. O czym jeszcze pamiętać, by nie narobić sobie szkód w czasie korzystania z sauny? Korzystanie z sauny warto rozpocząć od nieco niższych temperatur i krótkich sesji, które będzie można stopniowo wydłużać. O ile oczywiście organizm dobrze na nie reaguje. W trakcie saunowania koniecznie trzeba uzupełniać płyny i elektrolity, które wypacamy. Nie polecamy korzystania z sauny po obfitym posiłku – najlepiej zrobić przynajmniej dwugodzinna przerwę po jedzeniu przed wyjściem do sauny.
Choć jest to oczywiste dla większości użytkowników, warto przypomnieć, że do sauny nie wchodzimy w biżuterii, okularach czy zegarkach, ponieważ mogą nas oparzyć i zepsuć się. Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące saunowania oraz drewnianych saun ogrodowych, skontaktuj się z nami – chętnie odpowiemy.
